Denizaltı Hakkında-IV: Denizaltı Nasıl Bilgi Toplar

<< geri

• Denizaltının Aktif Alıcıları

• Denizaltının Pasif Alıcıları

Denizaltının Aktif Alıcıları [ yukarı ]

AKTİF SONAR=Radarla aynı esasa göre çalışır gönderdiği ses dalgalarının cisimlerden gelen yankılarını değerlendirir.Seda tembel enerjidir.Gönderilen "Ping"'in frekansı arttıkça hedefe çarpıp dönme mesafesi kısalmaktadır.Bu frekansın "Kesinliği" fazladır,cihazları az yer kaplar.Marmara denizi gibi kesafet çeşitliliği nedeniyle tabakası fazla denizlerde Yüksek Frekansın etkinliği iyice azalır.Alçak frekans uzak mesafelere gidebilir fakat bu frekansın seçiciliği az ve cihazları yer kaplar.Klasik denizaltı için dikkatle kullanılması gereken cihazdır.Denialtı Harekatı bölümünde incelenen "Ortam Şartlarına" bağlı olarak "Çok uzak mesafeler"'den duyulabilir.

PERİSKOP= 1854 yılında Fransız Marie Dawey, aynalarla ilk periskobu yapmış 1872’de prizmaları kullanmıştır. Amerikalı Thomas H. Doughty’nin iç savaş esnasında Red River’da harekat yapan Monitör Osage’ın taretine bir boru içine koyduğu aynalarla nehir setleri üstünden Konfederasyon birliklerine atışlar yapması periskop fikrinin kabaca ilk kullanımını teşkil eder. Periskop'un gelişimde iki kişi rol oynamıştır.1902de; Protector dizaynında dışarıyı görmek için,merceklerle yaptığı “Omniscope yada Skalomniscope” adını verdiği buluşu ile Simon Lake ve  Periskobu geliştirip Hollanda yapımı İngiliz denizaltılarına uygulayan Dublinli bir teleskop imalatçısı: Sir Howard Grubb (1844-1931).Günümüz denizaltılarında; prizmadan ve merceklerden oluşan ve yanda da örneği görülen ABD SSN denizaltılarında kullanılan Kollmorgen T18 gibi  periskoplara radar,lazer mesafe ölçer,tv kamerası,fotoğraf makinası,ESM anteni,UHF anteni, gece görüş sistemi,infrared alıcı ve ışıkla haberleşme (Mors) için lamba konmaktadır.Virginia sınıfı denizaltılarda köklü bir değişiklik ile periskop konmayıp yerine “Photonics mast” denilen ve mukavim tekne dışında sürülebilen iki direkte yüksek çözünürlüklü kameralar, infrared, low-level light görüntüleyici ,laser mesafe ölçer ve Elektromanyetik dalga tespit-ESM- sensörü ile donatılmış bir “Şapka” mevcuttur. Data Fiber Optik kablolarla iletilmektedir. 

PASİF SONAR= Su altındaki her türlü sesi dinlemeye imkan veren cihazdır.Tekne dışındaki Hydrphone denilen sensörlerine-alıngaçlarına gelen ses titreşimlerinin, düşük voltajlarda elektrik enerjisi dönüşmesi esasına göre çalışır.Yakın tarihe kadar Operatörlerin kulak hassasiyeti ve tecrübesi ile etkinleşen bu cihaz; frekans bandının genişletilmesi ve kütüphanesine, su altında duyulabilecek sesleri tanıma için karşılaştırma yapabileceği örnekler kaydedilmesi sayesinde, operatöre net analiz sonuçları vermekte ve tespitinde yardımcı olmaktadır.

ELEKTROMANYETİK DALGALARI TESPİT-ESM= Gemi,uçak veya karadan yapılan her türlü elektromanyetik intişarı (Radar veya telsiz yayınını) tespit eder ve ekranında yönünü görüntüler.Eğer gelen elektromanyetik dalgayı analiz edebilme imkanı varsa; hafızasına kaydedilmiş bilgilerle karşılaştırarak,gemi ismine kadar tanımlar. 

AKUSTİK DALGALARI TESPİT CİHAZI= Bu cihaz için de yukardaki tanımlamalar kullanılabilir.Ayrı bir cihaz olduğu gibi,gelişmiş sonarların imkanlarından biride olabilir.Kütüphanesine aktif sonar sesinden,balık veya mağma sesine kadar bütün sesler kaydedilerek seçiciliği arttırılır

AKUSTİK MESAFE BULUCU= Bir kaynaktan yayılan ve sudaki hızı bilinen sesin; denizaltı boyunca,eşit aralıklarla konan 3 hydrophona ve her birine,belli açılar içinde ve farklı zamanlarda ulaşması ile oluşan üçgenin analizini yapar. 

Sorduklarınız:

1-Denizaltı nasıl “seyir” yapar: Denizaltının dalışta dışarıya baktığı tek pencere periskop merceğidir.Su altında görüş kısıtlı olduğundan ve 70 mt derinliktenn sonra karanlık olduğundan,”Derin deniz Köpekbalığı” gibi kördür.Burun kısmına gelen su titreşimi (Sonar) ile derisine gelen elektromanyetik dalgalarla (Radar-Esm) avını bulur ve mevki belirler.

*Kara parçasını görüyorsa oradan aldığı pusula kerterizlerini haritada birleştirerek “Kılavuz seyri” yapar.

*Eğer açık denizde ise,kara parçası yoksa,zaman-sürat-rota ile “Parakete seyri” yapar, haritada yerini belirler.

*Açık denizde ve gece ise periskop telemetresi ile kabaca bir “Astronomi seyri” yapar.

*Periskop derinliğinde iken Radar antenini sürüp sahilin Radar taraması veya İletişim antenini çıkartıp uydu verilerini alarak GPS sistemi ile veya derin umkta iken yerkürenin elektromanyetik alan değişimlerini izleyerek –Nükleer Dz.altıda- “Elektronik seyir” yapar. Her defasında rotasını ve karina yosunlanması ile makine performansına bağlı süratini gerçekler ve derinlikleri,dip yapısını takip eder.

2-Denizaltı içi atmosfer: Kapalı bir hacim olan Klasik ve Nükleer denizaltıda, makine ve cihazların hacimleri dışında kalan hacme serbest hacim denmektedir.Bu serbest hacimde personelin soluduğu hava ile birlikte çeşitli kaynaklardan çıkan gaz ve parçacıklarda bulunur.Bunlar;

*Personelin ürettiği karbon dioksit,

*Cihazlardan çıkan ozon,

*Dizellerden çıkan karbon monoksit-kurum-motorin buharı-yağ buharı,

*Pillerden çıkan stibin-hidrojen,

*Mutfaktan çıkan yağ buharı,

*Elbiselerden çıkan parçacıklar ve sigaradan çıkan kül-karbon dioksit.

 Klasik denizaltıda mecbur kalınmadıkça bu atmosfer şnorkel işlemi ile değiştirilir.Nükleer denizaltıda deniz suyunun elektrolizi sonucu elde edilen oksijene diğer solunum gazlarının ilavesi ile değiştirilir.

Her iki gemi tipinde de bu karışımdaki parçacıklar Filtrelerden ve Statik toz tutuculardan geçirilerek süzülür.Diğer gazlara nisbeten fazla olan ve başlangıçta gemi içi atmosferde binde bir olan karbon dioksit, klasik denizatıda serbest hacime-personel sayısına bağlı olarak bir süre sonra yüzde 1.9 seviyelerine ulaştığında hava yüzde 98 sodyum hidroksit-yüzde 2 sodyum silikat’tan oluşan karbon dioksite aç bir madde tanecikleri ile dolu “Kalipatron” kutularından geçirilir.Bu sayede boğucu olan bu gazın oranı,düşünme hızını yavaşlatan  yüzde iki seviyesine yükselmeden sabit tutulur.Başlangıçta yüzde 21 oranında  olan oksijen, yüzde 18 sınırından sonra tüplerden personelin harcama miktarınca kontrollu bir şekilde bot içi atmosfere verilmektedir.

3-Denizaltıda acil durumlar: Bir denizaltı için en tehlikeli acil durum yangındır.Akaryakıt,elektrik,metal ve adi (kağıt-bez) yangınlar doğru teşhis edilmeyip yanlış müdehalede,çok çabuk birbirlerini tetikliyebilmektedirler.Yangın bakımından geminin bütününü riskli kabul edilip Kontrol-Bakım-Kayıt ile bu risk kontrol altında tutulmaktadır.

 Satıhta veya dalmış haldeyken başka gemiyle çarpışma sonucu veya tekne delinmesi/basınçlı deniz suyu devrelerinde hasar sonucu bot dahiline yüksek basınçlı su girmesi de diğer bir acil durumdur.Giren deniz suyunun “Pil asidi” ile karışması halinde sarımsak kokulu zehirleyici,”Klorin” gazının çıkmasına sebebiyet verirerek,ikinci bir acil durumu tetikleyebilir.Bu nedenle hassas durumdaki denizaltının seyirlerinde, diğer gemilerin rota-sürat-mesafe değerleri devamlı takip edilmekte ve tekne saçı,kaynak yerleri,denizsuyu basıncına dayanıklı boru devrelerinin sörveyi periodik olarak yapılmaktadır. 

 Geminin çeşitli faaliyetlerine göre acil durumlar çeşitlenmektedir.

[ yukarı ]