Denizaltı Hakkında-VII: Batmış Denizaltından Kaçış

<< geri
 
Denizaltının batma nedenleri:
.Başka gemi yada sert dip yapısı ile çarpışma\müsademe.
.Sistem arızası .
.Operator hatası işlem sıralamasında yanlışlık-hata .
.Yangın .
.Nuclear kaza .
 
1900-1975: 101 denizaltı battı. Kayıp  2445 kişi
İngiliz Kraliyet Donanması’nın; 2’si 100 metreden derinde 24 denizaltısı battı.
 
Batmış bir denizaltıda mevcut durum;
.Bilgili ve soğukkanlı personel,
.Kontrol listeleri ve sistem şemaları kılavuzluğu,
.Azalan Oksijen seviyesi,
.Atmosferi temizlemek için kimyasal CO2-Karbondioksid emici,
.Zehirli atmosfer  [Ör.Bataryalara denizsuyu girişi ile çıkan Klorin,yangın sonucu oluşan duman ..vs...],
.Hızla azalan ortam ısısı,
.Artan Atmosfer basıncı [Denizaltıya dolan suyun sıkıştırması,basınçlı hava kaçıntıları,acil soluma havasının kullanımı.],
.Hayatta kalan personelin mahsur kaldıkları sürede üretecekleri yiyecek,tuvalet artıklarının organize edilmesi .
 
Denizaltıdan kaçışta Gözönünde tutulacak tıbbi Hususlar.
.Decompression Hastalıkları (DCI)  
.Azot Narkozu-Kanda sıvı azot birikimi,doygunluğu.
.Oksijen zehirlenmesi
.Hızlı basınç değişimi.
.Beden ısısı düşmesi.
.Pulmonary Barotrauma (POPS) – Akciğerlerde genleşen havanın bırakılmaması sonucu oluşan hasar
.Soğuk su şoku .
 
Kısaltmalar ve Tanımlamalar.
MOSUB – Denizaltı Kurtarma Aracını taşıyıcı ve sistemlerine destek denizaltısı.Ana denizaltı.
DISSUB – Batmış,sistem fonksiyonları minumumdaki denizaltı. 
RESCUE – Batmış denizaltıda mahsur kalmış personeli,Dalma Çanı veya Kurtarma denizaltısı ile kurtarma-alma harekatı.
ESCAPE – Batmış denizaltıdan,Personelin tek tek yada grup olarak,satha kaçışı. 
ESCAPE TOWER – Personelin Can yelekli veya yeleksiz [Serbest çıkış] yaptığı,her denizaltının bünyesinde olan Havacebi-Üstüvane
TOWER ESCAPE – Batmış denizaltıdan tek yada grup olarak Üstüvane yoluyla kacış .
HOODED  ASCENT  - Batmış denizaltıdan Başlıklı ve Soluma cihazlı üstüvane-kaporta yoluyla çıkış. ***
BOUYANT ASCENT – Batmış denizaltıdan Başlıksız Can Yeleği veya yeleksiz sephiye ile üstüvane-kaporta yoluyla çıkış. **
COMPARTMENT ESCAPE –Tek yada grup olarak,denizaltının tümünü yada kaporta olan daireyi su doldudurarak kaporta yoluyla kaçış.
 
**Batmış bir denizaltından kaçış için suyun sıcaklığı,derinlik ve o derinlikte vucudun basınca maruz kaldığı zaman önemlidir.O yüzden basınçlı havayı soluduktan hemen sonra -can yeleği de yoksa- satha doğru havayı üfleyerek "Serbest çıkış" yapmalıdır.

***İlk 1929-1932 arası Charles Momsen tarafından tasarlanan ve Silah şefi Tibbals ile Frank Hobson tarafından geliştirilen "Momsen Lung",kirlenmiş havayı kimyasal maddesiyle temizleyen -"Kanisteri" olan- ve günümüzde "Steinke hood" diye adlandırılan başlıklı şişirilebilir can yeleğidir.Denizaltıcılar 20 metreden derin su kulelerinde bu yöntem ile çıkışın-kaçışın eğitimini alırlar.Dipte basınç altında şişirilen can yeleğindeki hava, satha geldikçe genişlemesi sonucu yeleğin riliflerinden başlık içine kaçarak, havlama ile ciğerini boşaltan kişinin  devamlı taze hava solumasını temin etmiş olur. Yanda görülen İngiliz yapımı SEIE MK8 giysisi.Soğuk su şokundan ve satıhta kurtarılana kadar bedeni koruyacak yapıdadır.İleri modellerinin yaşam destek imkanları geliştirilmiştir.

 Tasarımcılar bu kaçışlar için; denizaltının Kaporta denilen denizaltıya giriş-çıkış kapaklarının hemen altına “Üstüvane” diye anılan bir ara bölme-kaçış bölmesi planlamışlardır.Kaçış işlemi genel olarak aşağıdaki sıra ile olur;

.Başlıklı yada başlıksız can yeleği ile veya yeleksiz olarak 2li,3lü gruplar halinde üstüvaneye girilir ve yelekler başlıklar takıldıktan yelekler şişirilir,riliflerin çalıştığı görülür,

.Üstüvane suyla doldurulur,

.Denizaltı dışı basınçla eşitlenir (Denizaltı içi atmosfer:Deniz seviyesi basıncındadır.Dış basınç denizaltının bulunduğu derinliğin basıncıdır:Her 10mt derinlik artışında=1kg/cm2 artış olur)

.Hava hortumları,bir kaç kere nefes alındıktan sonra çıkarılır ve

.Kaporta açılıp devamlı hava verilerek yüzeye çıkılır.

 
Denizaltıcılarımız "Kaçış Eğitimini" burada almaktadırlar
 
  Serbest çıkış kulesi  20 mt           Kaçış Kompartımanı          
              http://www.dzkk.tsk.mil.tr/sck/webturkce/scktr.htm

Dalma Çanı kronolojsi

1535   Guglielmo de Lorena'nın ahşap Diving bell-Dalma çanı İtalya'nın Nemi gölünde  Kürekli Roma  gemisi keşfinde kullanıldı. 1538   Yunanlı'lar ahşap Dalma Çanı ile İspanya kralı 5.Charles'a gösteri yaptılar.
1538   Alman llamado Taisnier,Toledo,Rio Tagus'ta Ahşap Dalma Çan'ı denedi.
1640   Fransa Dieppe'de,  Jean Barrié batığında dalma çanı kullanıldı.
1643   Cossack 40 adamla sığır derisinden yaptıkları "Hava Cep"leri ile Karadeniz'de harp  gemilerine baskın yaptılar.
1551   Nicola Trataglia ahşap Dalma çanı dizayn etti.
1660   Robert Boyle,Sıkıştılmış havanın fiziksel özelliklerini inceledi. 
1665   İskoçya Tobermory'de, bir batığa Dalma Çanıyla daldılar.
1677   Arap dalgıçlar Dalma çanını ile İspanya Cadaques'te bir batıkta çalıştılar. 
1578   William Bourne,Archimedes prensiplerinin fiziğini matematikselleştirdi.
1597   İtalyan Lorini, ahşap bir Dalma çanı daha geliştirdi.
1616   Alman mühendis, Kessler, ahşap Dalma çanı dizayn etti.
1620   Lord Francis Bacon,telefon kulübesine benzer bir Dalma çanı geliştirdi.
1664   Kaspar Schott, ahşap bir Dalma çanı denedi.
1670   Kan dokusundaki Gaz kabarcıklar ilk olarak Robert Boyle tarafından  gözlendi.[?]
1678   Sturminus ahşap Dalma çanı denedi.
1687   William Phips Bahama'larda bir kalyon batığındaki hazineyi Dalma çanı ve yerli dalgıçlar ile beraber çıkardı. 
1689   Denis Papin dışardan hortumlarla pompalanan hava destekli ahsap dalma çanı yaptı.
1690   Edmund Halley,içinde basınçlı hava bulunan ahşap Dalma çanı yaptı.
1788   John Smeaton ahşap Dalma çanı yaptı.
1797   Karl Heinrich Klingert dalma çanıyla beraber dalış elbisesi dizayn etti.
1840   Ahsap malzemeden, demir dalma çanlarına geçiş ile dalma çanlarının boyutları büyüdü.Bunlar;liman,deniz feneri ,dok temeli inşasında liman içi batıklarda yada batıktan personel kurtarmakta kullanıldılar.Dalış fiziği tam bilinmediğinden işçiler Basınçlı atmosferde çalışma sonunda dekomprasyon hastalıklarına yakalanmaktaydılar.Fakat bu hastalıklar o zaman bilinmiyordu.
1920s İngiliz şirketi Risdon Beazly ve İtalyan şirketi Sorima,Dalış-Gözlem amaçlı Silindirik Dalma çanları yaptılar.
 

 Batmış denizaltıdan kurtuluşun bir yoluda;Denizaltı komutanlığı yapmış Charles "Swede" Momsen'in tasarladığı ve başka bir Denizaltı komutanınca Allan Mc Cann tarafından geliştirilen "Mc Cann Kurtarma Çanı" ile uygulanan yöntemdir.Basınç odasıda bulunan bir kurtarma gemisinden vinçle batmış denizaltının kaportasına kenetlenen bir kapsüldür.Kendi hareket yeteneği yoktur,telefon haberleşmesiyle bağlı olduğu geminin hareketi veya indiren vincin kolu kadar gezinebilir.

 Batmış denizaltının işaret şamandırası telinin kılavuzluğu ile inen Çan,denizaltının inşası sırasında denizaltının kaportası etrafına yapılmış yüzeyi düz çembere-"sit"e oturur.Denizaltı kaportası ile çanın iç kaportası arasındaki bölmede kalan su boşaltılır ve çan içi atmosferle eşitlenir -derinliğin basıncı ile çan sit'e daha sıkı oturur- sonra iç kaporta açılır.Denizaltının kaportasıda açılıp bir kısım personel çan'a geçer işlem tersten yapılıp denizaltıdan ayrılır.

 23 Mayıs 1939 günü test dalışı esnasında valf arızası nedeniyle bir dairesini su basan Salmon sınıfı SS-192 USS Squalus'un 33 personeli,Amiral Cole idaresinde ASR-2 USS Falcon'un taşıdığı Mc Cann Kurtarma çanı ile 15 saattlik bir operasyonla kurtarılmışlardır.USS Squalus 13 Eylül'de dipten çıkarılmıştır.Sailfish olarak adlandırılmıştır.  
 Akıntının şiddeti,denizaltının dibe oturduğu açı ve derinlik Çan'ın kullanımını kısıtlamaktadır.  

 Nisan 1963'te USS Tresher'in 129 kişilik personeli ile batışından sonra ABD Donanması "Deep Submergence Systems Group-DSSRG adıyla bir inceleme grubu kurdu.Bu grup ellerindeki imkanlarla,Mc Cann kurtarma çanının inebileceği 330 metreden daha derinden personel kurtarma imkanı bulamadı.1964 yılında DSSRG,batmış denizaltı personelini kurtarma aracı projesini:"Deep Submergence Systems Project"-DSSP'i başlattı.Bu nedenle Lockheed Missiles and Space Co. ile bir derin su kurtarma denizaltısı inşası için kontrat yaptılar.DSSPnin talebi denizaltının dünyanın her yerine 24 saat içinde taşınabilir olması idi.Denizlerin %77'sininde çok derin olması sebebi ile ve 1968'de USS Scorpion'un çok derinde parçalanarak batmasınıda gözönüne alan donanma, 2 Derin Su Kurtarma Denizaltısında-Deep Searching Rescue Vessel-DSRV'de karar kıldı.İlki "Mystic" 1970'de,2.'si "Avalon" 1971'de servise girmiştir.   Denizaltı, Galaxy C-5 nakliye uçagı veya bir denizaltı ile kaza yerine taşınabilir biçimde 15 metre boyunda,2.5 metre eninde 38 ton ağırlığında 1524 metreye dalabilir yapılmıştı.Hassas sonar ve güçlü ufak bir batarya ile donatılmıştı.3 bölümlü bir denizaltıdır.

İngiliz Kraliyet donanmasının 22 tonluk,9.2 mt boyunda 400 mt'ye dalabilen LR-5 isimli kurtarma denizaltısı,Avustralya donanmasının da “ASRV Remova” adlı 16.5 tonluk vinçle indirilen, dibe açılı oturmuş denizaltının kaportasına göre açı verilebilen silindiri olan kurtarma aracı vardır.İsveç Kraliyet Donanmasının HMS Belos Kurtarma gemisi ile operasyon yapan 460 metreye dalabilen 35 kişilik URF isimli DSRV’si,Japon Donanmasının Chiyoda ve Husimi sınıfı Kurtarma gemileri ile operasyon yapan DSRV’si ve Hindistan Donanmasının Nireekshak Kurtarma gemisine bağlı harekat yapan 2 adet 300 metreye dalan 12 adam kapasiteli DSRV’si vardır.  

 Üç Avrupa ülkesi:Fransa,Norveç ve İngiltere,Nato Denizaltı Kurtarma Servisi olarak 600 metreden daha derinden kurtarma yapabilecek bir DSRV için ; Devonport Management Ltd., James Fisher Rumic plc., BAE Systems & Rolls-Royce plc ve Stolt Offshore Ltd. şirketlerinden oluşan bir gruba;  DSRV,Tıbbi Desteği,Decomprasyon Odası ve DSRV'yi kaza yerine taşıyacak aracıda içeren "Dizayn ve Kurtarma Harekatı" paketi siparişi verdiler.Bu DSRV İngiltere Donanmasının İskoçya'daki Üssü Faslane'de konuşlanacak ve denizaltılarının "Kaportaları" DSRV'nin kenetlenebilmesine uygun yapıda olan Nato ve Nato harici ülkeler tarafındanda bu DSRV kullanılabilecektir. 

[ yukarı ]

 

ANA SAYFA | BEN KİMİM | DENİZALTICININ ŞİİRLERİ | DENİZALTI HAKKINDA | TÜRK DENİZALTICILIK TARİHİ

TÜRK DENİZALTILARIN HİZMET DÖNEMLERİ | HİZMETTEKİ SINIFLAR ve GEMİLER | Guppy sınıfı gemiler | Guppy_amblemleri | S-336 TCG Murat Reis | Tang Sınıfı Gemiler | S-342 TCG Hızırreis

 S-343 TCG Pirireis | Ay Sınıfı Gemiler | S-347 TCG Atılay | S-348 TCG Saldıray | S-349 TCG Batıray | S-350 TCG Yıldıray | S-351 TCG Doğanay | S-352 TCG Dolunay

Preveze Sınıfı Gemiler | S-353 TCG Preveze | S-354 TCG Sakarya | S-355 TCG 18 Mart | S-356 TCG Anafartalar | S-357 TCG Gür|S-358 TCG Çanakkale|S-359 TCG Burakreis|S-359 TCG I.İnönü|Oyunlar|Gelecekte Type 209

|Denizalti inşası|Torpido Atışı | Tarihi Resimler | Filmler  | Sesler | Evde Denizaltıcılık | Links